Een Klimaatburgemeester, wat is dat?

Met de opkomst van acties vanuit het maatschappelijk middenveld heeft de overheid een nieuwe rolopvatting te verkennen. De tegenspraak vanuit mondige en soms recalcitrante burgers vraagt om een passende reactie, waarbij deze kritische noot zich overigens niet alleen afspeelt tijdens formele inspraakmomenten.

Negeren van 'de boze burger' kan natuurlijk ook, maar deze groep is zeker niet machteloos te noemen en maakt toenemend gebruik van de trias politica om deep democracy principes af te dwingen. Het is maar de vraag of dat dan een stabiele verstandhouding oplevert. Met een Klimaatburgemeester beschikken lokale overheden over een passende methode om dit te voorkomen.

De Klimaatburgemeester is een campagne van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Tijdens de Nationale Klimaatweek (in oktober) roept zij gemeenten op om een ambassadeur voor het klimaat aan te stellen. Deze onafhankelijke arbiter voert dan op informele basis actie uit om milieubewust gedrag onder de lokale inwoners te stimuleren en waar nodig het discours glad te strijken. Zo komen de klimaatzorgen op tafel en worden betrokken inwoners niet als Gutmensch of klimaatdrammer weggezet.

Een kritische lezer vraagt zich nu misschien af of deze aanpak toch niet een vleugje window dressing bevat. Want ondanks de Do-Good approach gaan er nog steeds flinke subsidies naar de vervuilende industrie. Er is dus niet te spreken van een volledig ongegrond verwijt.

Ondanks dat het geen formele functie betreft, kan een Klimaatburgemeester helpen om exact dit soort zaken bespreekbaar te maken. Zonder politieke kleur of ruggespraak uit de commerciële sector, bevat deze rol voldoende potentie om als bindmiddel te worden ingezet¹. Een doorgewinterd ambtenaar herkent vast ook elementen vanuit het programma Samenspraak door Tegenspraak en begrijpt daarmee de meerwaarde van een dergelijke aanpak.

Ook de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur bepleit flexibele vormen van governance². Door op het juiste moment gebruik te maken van de lokale ambitie en draagvlak neemt de slagingskans van verduurzamingsprojecten immers toe. Gelet op het aantal gemeenten dat zich inmiddels heeft aangesloten bij Stichting Steenbreek valt er niet te ontkennen dat deze energie nu voor het oprapen ligt.

Bestaat er interesse om eens vrijblijvend van gedachten te wisselen, neem dan contact met ons op.

1: https://vng.nl/artikelen/betoog-klimaatburgemeester-kan-de-gemeente-helpen
2: https://www.nsob.nl/denktank/overzicht-van-publicaties/governance-voor-transities